ରାଜ୍ୟ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଇତିହାସରେ ଏକ ପରିଚିତ ନାମ ‘ବିକ୍ରମଖୋଲ ଗୁମ୍ଫା’

ଓଡିଶାର  ପଶ୍ଚିମ ପ୍ରାନ୍ତରେ ଅବସ୍ଥିତ ସମ୍ବଲପୁର, ଝାରସୁଗୁଡା, ସୁନ୍ଦରଗଡ, ନୂଆପଡା, ଦେବଗଡ ଏବଂ କଳାହାଣ୍ଡି ଆଦି ଜିଲ୍ଲା ବଣ ଜଙ୍ଗଲରେ ବେଷ୍ଟିତ ପର୍ବତ ବକ୍ଷରେ ଥିବା ଗୁମ୍ଫାଗୁଡିକରେ ପ୍ରାଚୀନ ସଭ୍ୟତାର ନିଦର୍ଶନ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ପାଞ୍ଚ ହଜାର ବର୍ଷ ତଳର ଲିପି ଓ ଚିତ୍ର ଝାରସୁଗୁଡା ଜିଲ୍ଲାରେ ଅବସ୍ଥିତ ବିକ୍ରମଖୋଲ ଗୁମ୍ଫାରେ ଖୋଦିତ ହୋଇଥିବା ଅନୁଧ୍ୟାନରୁ ଜଣାଯାଇଛି ଯାହା ଦେଶ ତଥା ବିଦେଶର ଐତିହାସିକ, ଗବେଷକ ଓ ଭାଷାବିତ୍ ମାନଙ୍କ ପାଇଁ  ମୁଖ୍ୟ ଆକର୍ଷଣ କେନ୍ଦ୍ର ବିନ୍ଦୁ ପାଲଟିଯାଇଛି ।

ରାଜ୍ୟ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଇତିହାସରେ ଏକ ପରିଚିତ ନାଁ ହେଉଛି  ‘ବିକ୍ରମଖୋଲ ଗୁମ୍ଫା’ । ଏଠାରୁ ଆବିଷ୍କୃତ ଶିଳାଲିପି ଐତିହାସିକ, ଗବେଷକଙ୍କୁ ଆକର୍ଷିତ କରୁଛି । ସେହିପରି ବିକ୍ରମ ପାହାଡ଼ ଓ ଗୁମ୍ଫାର ପ୍ରାକୃତିକ ମନୋରମ ଦୃଶ୍ୟ ପର୍ଯ୍ୟଟନ କେନ୍ଦ୍ରର ବିଶେଷତ୍ୱକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବାରେ ଲାଗିଛି । ଝାରସୁଗୁଡ଼ା ଜିଲ୍ଲାର ବେଲପାହାଡ଼ ସହରଠାରୁ ପ୍ରାୟତଃ ୧୨ କିଲୋମିଟର ଦୂରରେ ଏହା  ଅବସ୍ଥିତ । ପାହାଡ଼ର ଏକ ଗୁମ୍ଫାରେ ଖୋଦିତ ପ୍ରାଚୀନ ଶିଳାଲିପି ସର୍ବପ୍ରଥମେ ୧୯୨୪ ମସିହାରେ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲା ।

ବିକ୍ରମଖୋଲ ଗୁମ୍ଫାର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଓ  ଉଚ୍ଚତା ଯଥାକ୍ରମେ ୩୭ ମିଟର ଓ ୮ ମିଟର । ଗୁମ୍ଫାର ଶୀର୍ଷ ଦେଶର ବିଶାଳ ପ୍ରସ୍ତର ଖଣ୍ଡ ପୂର୍ବ ଦିଗକୁ ଛାତ ସଦୃଶ ଲମ୍ବି ଯାଇଛି । ପ୍ରାକୃତିକ ସୁରକ୍ଷା ବିଶିଷ୍ଟ ଏହି ଗୁମ୍ଫାର ଚଟାଣ ପ୍ରାୟ ୬ ମିଟର ପ୍ରସ୍ଥ ଅଟେ । ଏହି ଗୁମ୍ଫା ୧୦/୨୦ ଜଣ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଆଶ୍ରୟ ଦେଇ ପାରେ । ବିକ୍ରମଖୋଲ ଗୁମ୍ଫା ପ୍ରାଚୀନ ଦେହରେ ପ୍ରାୟ ୧୦ ମିଟର ଆୟତନ ମଧ୍ୟରେ ଦୁଇଟି ଧାଡିରେ କେତେକ ଲିପି ସମେତ ଏକ ବନ୍ୟ ପଶୁର ଚିତ୍ର ଖୋଦିତ ହୋଇଥିବା ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ବିକ୍ରମଖୋଲ ଗୁମ୍ଫାରୁ ପ୍ରାୟ ୧୦ କିଲୋମିଟର ବ୍ୟବଧାନରେ ସୁନ୍ଦରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲାର ହିମଗିରି ଅଞ୍ଚଳରେ ଥିବା ପାହାଡ ବକ୍ଷରେ ଯଥାକ୍ରମେ – ମାଣିକମୁଣ୍ଡା, ଲେଖାମୁଣ୍ଡା , ଚିରିରାଖୋଲ , ସର୍ଗିଖୋଲ, କେନ୍ଦୁଖୋଲ, ଶୁଖାମାକର, ଫୁଲଡୁଙ୍ଗୁରି ଆଦି ଗୁମ୍ଫାରେ ପ୍ରାୟ ପାଞ୍ଚ ହଜାର ବର୍ଷର ଚିତ୍ର ଅଙ୍କିତ ହୋଇଥିବା ଅନୁଧ୍ୟାନ କରାଯାଇଛି ।

ବିକ୍ରମଖୋଲ ଗୁମ୍ଫାଲିପି ରେ ମୁଖ୍ୟ ତିନୋଟି ଧାଡିରେ ୪୨ ଟି ଲିପି ଲେଖା ହୋଇଛି । ଏଥିରେ ମୋଟ ୨୩ ଟି ଲିପି କୁ ସ୍ୱଷ୍ଟ ଭାବରେ ପଢି ହେଉଛି ଯାହାକି  ସିନ୍ଧୁ ଓ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ସହ ମିଶୁଛି । କେତେକ ଲିପି ଏକାଧିକ ବାର ଲେଖାଯାଇଛି ଓ ଆବଶ୍ୟକ ସ୍ଥଳରେ “ଅନୁସ୍ଵାର” ପ୍ରୟୋଗ ମଧ୍ୟ ଦେଖିବାକୁ ମିଳୁଛି । ଲେଖା ସ୍ଥାନରେ କୌଣସି ଜୀବର ଚିତ୍ର ନ ଥିବାରୁ ସ୍ୱଷ୍ଟ ପ୍ରତୀୟମାନ ହେଉଛି ଯେ ଏହି ସମୟ ବେଳକୁ  ଲିପିର କ୍ରମିକ ଲିଖନ ପଦ୍ଧତି ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇସାରି ଥିଲା । ସମସ୍ତ ଅଙ୍କିତ ଛବି କୁ ଲେଖନୀର ସାଙ୍କେତିକ ଚିହ୍ନ ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଛି ।  କେତେକ ଲିପି କୁ ଯୋଡି ଲେଖାଯାଇଛି ଯାହା “ସଂଯୁକ୍ତବର୍ଣ୍ଣ”ର ବ୍ୟବହାର କୁ ଦର୍ଶାଉଛି । ଲିପିର ଉପର ଓ ନିମ୍ନ ଭାଗରେ କେତେକ ସାଙ୍କେତିକ ଚିହ୍ନ ଥିବାରୁ  ‘ଫଳା’ କିମ୍ବା ‘ମାତ୍ରା’ ଚିହ୍ନର ପ୍ରୟୋଗ ହୋଇଥିବ ଜଣାଯାଏ । ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ବାରା ୧୯୫୮ମସିହାରେ ବିକ୍ରମଖୋଲ ଗୁମ୍ଫାକୁ ପର୍ଯ୍ୟଟନ କେନ୍ଦ୍ର ରୂପେ ମାନ୍ୟତା ଦିଆଯାଇଛି । ପ୍ରାକ୍-ବ୍ରାହ୍ମୀଲିପି ଖୋଦିତ ଏହି ଐତିହାସିକ ଗୁମ୍ଫା ଭ୍ରମଣରେ ଅନେକ ପର୍ଯ୍ୟଟକ ଆସିଥାନ୍ତି ବର୍ଷସାରା ।